Roboty ziemne są prowadzone w różnym celu:
- aby zbudować instalacje podziemne,
- aby ukształtować teren,
- aby przygotować teren pod budowę.
Z tego względu z tematem robót ziemnych możesz się zetknąć nie realizując dużej inwestycji – wystarczy, że budujesz dom. W takiej sytuacji zanim wpuścisz na teren działki ekipę stawiającą konstrukcję, będziesz musiał odpowiednio go przygotować. Przygotowanie to będzie się odbywało ręcznie lub mechanicznie (stosowane są też ładunki wybuchowe, jednak są to specyficzne sytuacje). Polega ono na oddzieleniu materiału od calizny, wydobyciu go i, w większości przypadków, załadowaniu i wywiezieniu. Zazwyczaj też roboty ziemne łączą się z nanoszeniem i utwardzaniem nowego materiału.
Ze względu na to, czy roboty ziemne odbywają się powyżej, czy poniżej poziomu gruntu, można je dzielić na wykopy i nasypy. W tej drugiej grupie rozróżniamy nasypy kontrolowane i niekontrolowane. Tworzenie nasypu kontrolowanego dobywa się poprzez dodawanie warstw i kolejne ich zagęszczanie (z czymś takim mamy do czynienia np. przy budowie dróg). Z kolei nasyp niekontrolowany to zwała lub pryzma luźnego materiału.
Roboty ziemne wymagają odpowiedniego zaplecza narzędziowego, wiedzy oraz personelu. Często odbywają się w sposób mieszany, czyli mechaniczny i ręczny, przez co jeszcze bardziej zyskują na znaczeniu kwestie bezpieczeństwa. Również istotny jest aspekt prawny, ponieważ wiele robót ziemnych podlega rygorystycznym przepisom.